Waaier
‘Rrrrrrrklak!’ zegt de waaier van mijn Tai Chi Chuan-docente. ‘Rrrrrrrklak!’ zeggen de waaiers van de andere mensen. ‘Ts’ zegt die van mij. Hij is nog steeds opgevouwen terwijl de andere waaiers een halve cirkel beslaan. Het blijkt moeilijker dan gedacht om hem zo snel te ontvouwen. Het is de truc om de buitenste stok bij je duim vast te houden, terwijl je de achterste stok bij je andere vingers laat vallen. Wil je een harde ‘klak’, dan kun je hem ook nog een zwiep meegeven. Weer iets geleerd.
Tai Chi Chuan
Sinds kort ben ik begonnen met Tai Chi Chuan (klassieke schrijfwijze). Het wordt uitgesproken als: thai dzjie tsjhwèn. Tai Chi Chuan is een Chinese krijgskunst die als basis de Taiji filosofie heeft, de Tao. De naam Taiji betekent vrij vertaald zoveel als ‘het meest verhevene’. Voor mij als leek ziet het er nu uit als langzame kungfu. Je voert verschillende bewegingen in een vaste volgorde uit. In Tai Chi Chuan noemen ze dit vormen lopen (taolu). Mensen praktiseren het bijvoorbeeld als (zelfverdedigings)sport en om hun gezondheid te verbeteren. Zelf heb ik de afgelopen jaren met veel plezier yoga gedaan en ik wilde nu een andere sport gaan doen. Maar wel een sport waarbij je ook met je ademhaling werkt, hopelijk leniger wordt en je balans traint. Dat komt bij Tai Chi Chuan allemaal terug.
Ballet
Dus vond ik mezelf op een avond terug in een gymzaal met andere (merendeels oudere) mensen. De docente nam mij apart om een aantal basisvormen te oefenen. Terwijl ik me inspande om haar been- en armbewegingen na te doen, kwamen andere beelden in me op: de balletles als kind en de stijldansles als tiener. Nu was ik geen ster in ballet. Maar wat ik onthouden heb, zijn de verschillende posities waarin je je voeten moest zetten. Bijvoorbeeld de vierde positie met je linkervoet voor met de tenen naar buiten wijzend en de rechtervoet achter met de tenen ook naar buiten wijzend. Bij Tai Chi Chuan zitten vergelijkbare bewegingen. Alleen ‘loop’ je ze dan. Het is de bedoeling de posities zo sierlijk en krachtig mogelijk (lees lenig) en in balans te doen. Op het ritme van je ademhaling. Er zitten duw- en stootbewegingen in, bedoeld om een mogelijke aanvaller uit balans te krijgen. Bij de docente zag het er allemaal gemakkelijk uit. Net als bij de dansles vroeger. Voor een beginneling zoals ik, bleek het iets moeilijker.:-)
Dansles
Een andere parallel die ik zag met dansles is, het ‘lopen’ van een aantal posities achter elkaar. Net als bij de tango of quick step, moet je onthouden welke beweging wanneer komt. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Bij mijn eerste les toen we alleen het benen- en voetenwerk deden, ging het nog redelijk. Linkerbeen naar voren, naar voren ‘leunen’ terwijl je in je centre blijft, terug veren, tenen omhoog, tenen omlaag, rechterbeen erbij trekken en dan naar rechts uitstappen. Bij de ene beweging inademen en bij de andere uitademen. Wanneer mocht ook weer wat?? Rechts min of meer ook zoiets. Maar toen kwamen er armbewegingen bij….Tsja, welke hand moest nu ook weer boven? Was het rechts? Of toch links? Eerlijk gezegd, weet ik ze nu dus nog niet precies. Ik zit in het stadium dat ik mijn lerares gewoon na-aap. En dat zal voorlopig ook nog wel zo blijven. Mijn lichaam moet eerst onthouden wat ik moet doen, dan komt de rest daarna wel.
Cirkels
Iets wat me verder opviel. Er lijken veel cirkelbewegingen in Tai Chi Chuan te zitten. Op zich ook logisch. Daarmee houd je een mogelijke aanvaller op afstand. Maar, er zit ook een filosofische kant aan. Tai Chi Chuan is gebaseerd op de Tao, die toegeschreven wordt aan Lao Zi. Het Taoïsme is een Chinese religieuze en filosofische stroming die erover gaat hoe je moet handelen in het leven. Het woord Tao betekent zo veel als ‘de Weg’. Volgens het Taoïsme bevindt alles zich in een perfecte harmonie die niet statisch is, maar in voortdurende verandering. Het evenwicht wisselt steeds en niets kan bestaan zonder zijn tegendeel. (bron: Wikipedia) Deze tegendelen zijn Yin en Yang. Ze zijn een belangrijk onderdeel uit de Tao en dus ook van Tai Chi Chuan. Yin staat bijvoorbeeld voor koud, zacht en vrouwelijk. Yang staat voor warm, hard en mannelijk. Het zijn echter geen absolute tegenstellingen. Het één kan niet zonder het ander. Yin en Yang vullen elkaar aan. Het symbool van Yin en Yang zal de meeste mensen bekend voorkomen.
Dit Yin Yang symbool is ook het symbool van Tai Chi Chuan. Een cirkel heeft geen begin en geen einde. Yin en yang zijn delen van de eenheid waaruit al het andere ontstaat. Energie blijft stromen. Nacht gaat over in de dag. Dag wordt weer nacht. De essentie (het stipje) van Yin zit in Yang en andersom ook. Geboorte leidt tot dood en dood leidt weer tot geboorte. De energieën van Yin en Yang werken samen, wekken elkaar als het ware op. Tegengesteld, maar toch één.
Balans
Dit is voor mij dan ook een van de doelen van Tai Chi Chuan. Ontspannen vanuit je eigen kern, op je eigen ademhaling, je eigen balans vinden en houden (letterlijk én figuurlijk!). Als het ware één worden met jezelf. Telkens weer opnieuw. Aangezien je lichaam elk moment anders voelt, zal een oefening nooit helemaal hetzelfde zijn. De uitdaging is om allereerst de bewegingen onder de knie te krijgen. Vervolgens kun je ze dan steeds meer gaan perfectioneren.
Ik zie er naar uit om deze reis in mezelf te gaan maken. Zoals het Taoïsme ook zegt: ‘Het gaat om de weg en niet om het doel.’ Eerste halteplaats op die reis is mijn waaier. Leren hoe ik die ‘Rrrrrrrklak’ kan laten zeggen!